Un peu d’esperanto dans l’infolettre.
Un peu de soleil dans l’eau froide.
Episode 4
Tout le monde connaît La Cigale et la fourmi (la cikado kaj la formiko) de
La Fontaine (La Fontano)
Ĝi (elle) rakontas tion (ceci)
La formiko laboras multe dum la varmo somera (la fourmi travaille beaucoup pendant la chaleur de l’été – pour dire été chaud on écrirait varma somero)
Ĝi preparas siajn provizojn por vintro (elle prépare ses provisions pour l’hiver – j + n accusatif pluriel).
La cikado opinias ke la formiko estas stulta (bête), ĝi ridas, dancas kaj ludas (et joue)
Kiam (quand) la vintro venas, la formiko vivas varme (vit au chaud) kaj ĝi estas bone nutrita. (et elle est bien nourrie)
La cikado havas, nek manĝaĵon, nek loĝejon (la cigale a, ni de quoi manger, ni de lieu où habiter – manĝ/aĵ/o/n et loĝ/ejo) ĝi mortas malvarme (elle meurt de froid)
FINO (sniff)
MAIS…
On est en 2017, La Fontano est dépassé, lessivé = Version libérale giscardienne
La formiko havas loĝejon kaj kapitalon hereditaj de siaj gepatroj (la fourmi a maison et capital hérités de ses parents – ge/patroj = parents, le ge réunit les 2 sexes)
Ĝi kalkulas dum la varma somero kiel havi pli da mono (elle calcule pendant l’été chaud comment avoir plus d’argent). Pour da mono = Glaso de vino = verre de vin – glaso da vino = verre à vin… ou le contraire…. Mais on peut écrire pour simplifier vinglaso
Ĝi spekulas pri la malnutreco kaj la malvarmo vintre (elle spécule sur la malnutrition et le froid de l’hiver).Le préfixe mal accolé à un mot indique le contraire du mot.
La cikado kiu havas malnovan gitaron manifestas en la stratoj (la cigale qui a une vieille guitare manifeste dans les rues) kontraŭ la enspezoj de situacioj (contre les rentes de situation).
La registaro sendas policistojn kiuj reordigas (le gouvernement envoie des policiers qui rétablissent l’ordre) policio + isto + j+n et isto indique la profession
La vintro venas kaj la cikado kiu devenas SDF (Sen/Dom/Fiksa) iras al korrestoracioj (restaurants du cœur ) Kor /restoracio/ j avec koro = coeur
La registaro vizitas la korrestoraciojn kaj trovas ke ili faras bonlaboron (le gouvernement visite les restaurants du cœur et trouve qu’ils font du bon travail).
Riĉe, la formiko kaŝas multe da mono en insuloj Kaïman (riche la fourmi cache beaucoup d’argent aux iles Caïman)
FINO (resniff)
MAIS…
Version plus dans nos cordes
Riĉa danke al direktivaj pri malligitaj laboristoj, (enrichie grâce aux directives sur les travailleurs détachés) la formiko amasigas riĉecojn en sia luksa hejmo (la fourmi fait amasser des richesses dans sa maison luxueuse) amas/ ig /as ig = faire
Ĝi spekulas pri la malnutreco kaj la malvarmo vintre
(elle spécule sur la malnutrition et le froid hivernaux).
Ĝi konstruas fabrikojn en Ĉinio, kiu poluiĝas, kie estas laboristoj mistraktitaj kaj malriĉe pagitaj. (elle construit des usines en Chine qui devient polluée où les ouvriers sont maltraités et payés pauvrement). Polu / iĝ/as iĝ = devenir
Ĝi transportigas varojn en Eŭropo sur danĝeraj shipoj veturigataj per diverlandaj nekvalifikataj maristoj kaj ĝi ne pagos ilin (elle fait transporter des marchandises en Europe sur des bateaux dangereux conduits par des marins non qualifiés de divers pays qu’elle ne payera pas).
La vintro venas kaj la cikado organisas gazetaran konferencon por denonci faktojn. (l’hiver arrive et la cigale organise une conférence de presse pour dénoncer ces faits) La televido montras la formikon bone nutrita en sia loĝejo varma ( la télévision montre la fourmi bien nourrie dans sa maison chaude) kaj la cikado malsata kaj tremanta pro la malvarmo strate (et la cigale affamée et tremblant de froid dans la rue)- mal / varmo
Ekologistoj manifestas kaj la registaro lanĉas komisionon de enketo (des écologistes manifestent et le gouvernement lance une commission d’enquête)
Ĝi konkluas fortsevere dirante ke tiu estas vera reala skandalo (elle conclue fort sévèrement en disant que cela est un vrai réel scandale).
Do (donc) la registaro vizitas la korrestoracioj kaj trovas ke ili faras bonlaboron (il y a eu un précédent récent, d’un certain président, suivez mon regard)
Plejparto el la loĝantaro kunigas la ekologistojn dum ĉiuj voĉdonadoj kaj balotas EELV kiu gajnas ilin (la plus grande partie de la population rejoint les écolos pendant les élections et vote EELV qui les gagne).loĝ/ ant /aro ant = participe présent et le suffixe ar indique un groupe : arbo arbre, arbaro forêt.
Ĉiuj estas feliĉaj, la malvarmo eliras, la planedo estas kuracista. (tout le monde est heureux, le froid s’en va, la planète est sauvée). La salamoj kreskas en la arboj.(les saucissons poussent dans les arbres) Por vegetaraj kaj vegaj, cerealoj ankaŭ (pour les végétariens et le végans, les céréales aussi) un peu osée quand même la fin de la fable, non ?
La formiko iĝas SDF, petas helpon al la cikado kiu konsilas lin danci nun (la fourmi devient SDF, demande de l’aide à la cigale qui lui conseille de danser maintenant).
Je sais ça fait un peu vengeance, mais ça fait du bien, ça défoule.
Sénèque = «il ne faut attendre que la pluie s’arrête, il faut danser sous la pluie».
Youpi.
Marc Gallardo
Coopérateur EELV
PACA
Jes!
dankon